Ήταν 7 Οκτωβρίου του 1838 και ο γηραιός πλέον Θεόδωρος Κολοκοτρώνης θέλησε να παρακολουθήσει μια διδασκαλία του Γεωργίου Γενναδίου, γυμνασιάρχη του Βασιλικού Γυμνασίου της Αθήνας, σχετικά με τον Θουκυδίδη. Τόσο εντυπωσιάστηκε ο Γέρος του Μωριά από την «θέα τοσούτων μαθητών» που εξέφρασε τη βούληση του να μιλήσει και ο ίδιος σε εκείνους. Λόγω του πλήθους που σίγουρα θα συνέρρεε, ο Γεννάδιος πρότεινε η ομιλία του να λάβει χώρα την επόμενη μέρα το πρωί, στην Πνύκα. Εκεί, την 8η Οκτωβρίου του 1838, ο Κολοκοτρώνης εκφώνησε ένα λόγο- παρακαταθήκη για τις νεότερες γενιές.
Η είδηση της επικείμενης ομιλίας του ηγέτη της επανάστασης μαθεύτηκε γρήγορα και την επόμενη μέρα, η Πνύκα γέμισε με πλήθος ανθρώπων. Στο χώρο σύντομα μαζεύτηκαν πολλοί χωροφύλακες με σκοπό να διαλύσουν την ομιλία θεωρώντας ότι επρόκειτο για κάποια αντικαθεστωτική συγκέντρωση. Ωστόσο, τόσο ο Γεννάδιος όσο και καθηγητές διαβεβαίωσαν τις αρχές ότι δεν υπήρχε τέτοια πρόθεση και η ομιλία συνεχίστηκε κανονικά. Άλλωστε, ο Κολοκοτρώνης είχε αποκαταστήσει τη σχέση του με τον Όθωνα και διατηρούσε και το αξίωμα του Συμβούλου της Επικρατείας, δηλαδή πολιτικού συμβούλου του βασιλιά. Ο λόγος του, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΑΙΩΝ» στις 13/11/1838 που εξέδιδε ο Ιωάννης Φιλήμων.
Ο Κολοκοτρώνης ξεκίνησε το λόγο του αναφερόμενος στο αρχαίο ελληνικό παρελθόν, τη σοφία των αρχαίων Ελλήνων αλλά και τη διαφορά με τους σύγχρονους όσον αφορά στη θρησκεία. Υπενθύμισε τις δυσκολίες που βίωσαν οι παλαιότεροι πρώτα λόγω των Ρωμαίων και έπειτα λόγω των Μουσουλμάνων που έδειξαν το άγριο πρόσωπο τους στον ελληνικό λαό για να του αλλάξει την πίστη. Αλλά δεν τα κατάφεραν. Ο στρατηγός άσκησε έμμεση κριτική σε Πατριάρχες και προεστούς που έγιναν υπάλληλοι του σουλτάνου και τον υπάκουαν πιστά και εξέφρασε την πικρία του για όσους γραμματιζούμενους εγκατέλειψαν την Ελλάδα που βρισκόταν σε άθλια κατάσταση. Δεν παρέλειψε όμως να εκφράσει και ευγνωμοσύνη για όσους «φυγάδες» δεν ξέχασαν την πατρίδα τους και έστελναν στην Ελλάδα βιβλία θέτοντας τα θεμέλια για τη διόγκωση του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Ο Κολοκοτρώνης, αναφερόμενος στην Επανάσταση, τόνισε ότι επρόκειτο για μια απόφαση που «ως μία βροχή έπεσε εις όλους η επιθυμία της ελευθερίας μας». Δεν υπολόγισαν την αριθμητική υπεροχή των Τούρκων αλλά «όλοι, και ο κλήρος μας και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση». Έτσι, ο πρώτος χρόνος της Επανάστασης κύλησε με ομόνοια τέτοια που τρόμαζε τους Τούρκους και «εκατόν Έλληνες έβαζαν πέντε χιλιάδες Τούρκους εμπρός, και ένα καράβι μιαν άρμάδα». Ωστόσο, η διχόνοια σύντομα άρχισε επειδή δεν υπήρχε ένας αρχηγός και «Όταν προστάζουνε πολλοί, ποτέ το σπίτι δεν χτίζεται ούτε τελειώνει».
Ο Γέρος του Μωριά έκλεισε την ομιλία του αναφερόμενος στην ανάπτυξη που γνώριζε το νεοσύστατο ελληνικό κράτος υπό τη βασιλεία του Όθωνα καθώς επρόκειτο για έναν βασιλιά που συμμορφώθηκε με το τόπο και έθεσε τα θεμέλια για μακρά και ήρεμη βασιλεία. Το εμπόριο, η γεωργία, οι τέχνες και πάνω από όλα η παιδεία προόδευαν. Τόνισε τη σημασία της μάθησης η οποία αποτελεί το μέσον για την ευτυχία. Ο ίδιος παραδέχεται ότι έμεινε αγράμματος αλλά καταλήγει ότι «Εις εσάς μένει να ισάσετε και να στολίσετε τον τόπο, οπού ημείς ελευθερώσαμε· και, δια να γίνη τούτο, πρέπει να έχετε ως θεμέλια της πολιτείας την ομόνοια, την θρησκεία, την καλλιέργεια του Θρόνου και την φρόνιμον ελευθερία». Η τελευταίες φράσεις του στρατηγού ήταν «Ζήτω ο Βασιλεύς μας Όθων! Ζήτω οι σοφοί διδάσκαλοι! Ζήτω η Ελληνική Νεολαία».
Ο Κολοκοτρώνης στην ομιλία του αποσκοπούσε να περάσει στους νέους μαθήματα που στον ίδιο έγιναν παθήματα. Διψούσε να τους μιλήσει για τη σημασία της ομοψυχίας καθώς η διχόνοια τόσο έβλαψε την Επανάσταση. Τόνισε τη σημασία της πίστης ως συνεκτικού στοιχείου του νέου ελληνικού κράτους και ως ιδανικού στο όνομα του οποίου πολεμούσαν επί σχεδόν μια δεκαετία. Τέλος, ο γέρος αγράμματος στρατηγός ευχήθηκε στους νεότερους να πετύχουν εκεί που ο ίδιος δεν τα κατάφερε. «Να σκλαβωθήτε εις τα γράμματά σας» τους είπε εννοώντας να κυνηγήσουν αχόρταγα τη μάθηση, να μην σταματήσουν ποτέ αφού οι ίδιοι θα αποτελέσουν τα θεμέλια για μια αναπτυγμένη χώρα.
Πηγές εικόνων:
1) κολοκοτρωνης – Αναζήτηση Εικόνες (bing.com)
2) κολοκοτρωνης – Αναζήτηση Εικόνες (bing.com)
Τριτοετής φοιτήτρια ιστορίας, ζω στον δικό μου κόσμο ενοχλώντας τους νεκρούς για να αποσπάσω τα μυστικά τους. Ανυπομονώ να ζήσω τη ζωή μου μέσα σε ένα μουσείο. Χρειάζομαι τη μουσική για να αναπνέω και το χορό για να προχωράω. Διδυμάκι με τα όλα μου, θέλω να είμαι περιτριγυρισμένη από κόσμο συνέχεια, να μοιράζομαι με τον κόσμο τις σκέψεις μου και να ακούω τις δικές του. Α! Φυσικά και θέλω να γυρίσω όλον τον κόσμο με ένα αυτοκίνητο εξερευνώντας κάθε σπιθαμή του. Εδώ θα βρείτε μερικές δικές μου σκέψεις. Ελπίζω να τις απολαύσετε!
0 Σχόλια