Με το 2021 μερικές ώρες μακριά (επιτέλους), μπορούμε μόνο να ελπίζουμε ότι δεν θα είναι τόσο άσχημο και άτυχο όσο το 2020. Πολλά πράγματα είναι εκτός των δικών μας δυνατοτήτων και δεν μπορούμε να τα ρυθμίσουμε, μπορούμε, όμως, να δούμε το νέο χρόνο εξαρχής με μια πιο αισιόδοξη και θετική ματιά. Η χρονιά που πέρασε κατάφερε να εξαντλήσει και την τελευταία σταγόνα κουράγιου και διάθεσης που είχαμε, πώς λοιπόν θα βρούμε πάλι τη δική μας ευτυχία και με ποιο τρόπο θα καταφέρουμε να αλλάξουμε οπτική και να βρούμε τις δικές μας δυνάμεις;
Πριν ξεκινήσω, ας εξηγήσω την προέλευση του πλάνου που θα ακολουθήσουμε. Παρακολουθώ εδώ και μερικές εβδομάδες το μάθημα με τίτλο “Positive Psychiatry and Mental Health” από το Πανεπιστήμιο του Σίδνεϋ στη διαδικτυακή πλατφόρμα Coursera. Σκοπός της Θετικής Ψυχολογίας, γενικά, και του μαθήματος ειδικότερα, είναι η προαγωγή της ευζωίας, της ευημερίας και της ανάπτυξης των ανθρώπων, ώστε αυτοί να απολαμβάνουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη ζωή τους, καθώς και η έννοια resilience, η ψυχική, δηλαδή, ανθεκτικότητα και η ικανότητα των ανθρώπων να ανακάμπτουν μετά από μια δύσκολη και στρεσογόνο κατάσταση. Το μάθημα εξηγεί διάφορα μέσα για την επίτευξη του στόχου αυτού, προτείνει, όμως, κι ένα ενδιαφέρον πλάνο που ονομάζεται “8 Steps to Happiness”.
Το συγκεκριμένο πλάνο έχει χωριστεί σε 8 ενδεικτικά βήματα, χωρίς να λέει κανείς ότι δεν μπορεί να είναι 7 ή 9.5. Είναι μια συλλογή από θεμελιώδεις αρχές που μπορούμε να ενσωματώσουμε στην καθημερινότητά μας.
- Η πρώτη αρχή αφορά τους στόχους και τις αξίες μας. Μην μπερδεύεστε· όχι τους στόχους που νιώθουμε ότι πρέπει να εκπληρώσουμε, αυτούς που μας κουράζουν και μας φορτίζουν συναισθηματικά, που μας “πνίγουν”. Αφορά τους στόχους που έχουμε συνδέσει με τις αξίες μας, τις προσωπικές μας αξίες (ό,τι εκτιμάμε στη ζωή), και όχι τις ηθικές ή θρησκευτικές. Όταν κάνεις αυτή τη σύνδεση, νιώθεις ενθουσιασμένος, βρίσκεις το κίνητρο να εκπληρώσεις το στόχο αυτό και, συνεπώς, αρχίζεις αυτόματα να σκέφτεσαι τρόπους με τους οποίους θα φτάσεις στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι να ορίσεις τους στόχους σου, σύμφωνα με τις προσωπικές σου αξίες.
- Το δεύτερο βήμα σχετίζεται με τις γνωστές “random acts of kindness“, ή τυχαίες πράξεις καλοσύνης. Υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν ότι μέσω τέτοιων πράξεων, βοηθώντας, δηλαδή, κάποιον χωρίς να το ξέρει και χωρίς να περιμένουμε να μας ευχαριστήσει, η προσοχή μας μετατοπίζεται από τον εαυτό μας στους άλλους, με αποτέλεσμα να ηρεμούμε και να “ξεχνιόμαστε”, εκτιμώντας κι άλλες πτυχές τις καθημερινότητας.
- Η τρίτη έννοια είναι η έννοια της Ενσυνειδητότητας. Πολλοί συνδέουν την ενσυνειδητότητα με το διαλογισμό και τη γιόγκα και, ενώ είναι σημαντικές πτυχές της πρακτικής, δεν είναι απαραίτητο να καθόμαστε και να διαλογιζόμαστε για να έχουμε μια ζωή με επίγνωση. Η ενσυνειδητότητα σχετίζεται με το να είσαι παρών, εδώ και τώρα, να αποδεχτείς τη ζωή με συμπόνια και όχι με επικριτική στάση. Υπάρχουν τρόποι να ενσωματώσουμε την ενσυνειδητότητα στην καθημερινή μας ζωή: όταν πιάνεις τον εαυτό σου να σκέφτεται ποια είναι η επόμενή σου κίνηση και τι πρέπει να κάνεις στη συνέχεια, πάρε μια ανάσα, στρέψε την προσοχή σου στην αναπνοή σου και επίτρεψε στον εαυτό σου να είναι “παρών” για μερικές στιγμές.
- Η τέταρτη αρχή αφορά τις δυνάμεις, τα δυνατά σημεία μας, και τις λύσεις. Τείνουμε να σαμποτάρουμε τον εαυτό μας, εστιάζοντας μόνο στα αρνητικά στοιχεία του χαρακτήρα μας και στα προβλήματα που μας απασχολούν. Για αλλαγή, ας σκεφτούμε για ποια χαρακτηριστικά μας είμαστε περήφανοι, με ποιο τρόπο φτάσαμε εδώ που είμαστε και με ποιο τρόπο θα λύσουμε το πρόβλημά μας, ώστε να προχωρήσουμε παραπέρα.
- Οι ασκήσεις ευγνωμοσύνης ακούγονται σαν κάτι που βγήκε από το βιβλίο αυτοβελτίωσης από την βιβλιοθήκη της μητέρας μου. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι είναι ωφέλιμο να κάνουμε ένα βήμα πίσω που και που, να δείχνουμε ευγνωμοσύνη, να απολαμβάνουμε τη στιγμή όσο τη ζούμε και να εκτιμούμε όσα έχουμε. Με λίγη προσπάθεια και εξάσκηση, γίνεται συνήθεια και τρόπος ζωής.
- Σπάνια θα συναντήσουμε έναν άνθρωπο ο οποίος δεν κρατάει κακία σε κανέναν, δεν εκνευρίζεται με τους άλλους γύρω του. Τα νεύρα και ο εκνευρισμός απέναντι σε κάποιον είναι συχνό φαινόμενο. Αποτελούν, όμως, πρόβλημα από τη στιγμή που θα εσωτερικευθούν και θα “φωλιάσουν” μέσα μας. Με αυτό τον τρόπο, η μνησικακία αυτή ολοένα και μεγαλώνει, αντί να φθείρεται. Ένας από τους τρόπους που μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε αυτό είναι με τη συγχώρεση, και με το να γράψουμε ένα γράμμα συγχώρεσης. Είναι μια δύσκολη διαδικασία και, μάλιστα, όσο περισσότερο δεν θέλουμε να το κάνουμε, τόσο πιο αναγκαίο είναι κατά πάσα πιθανότητα. Γράφοντας, λοιπόν, ένα γράμμα συγχώρεσης προς το άτομο που προκάλεσε τον εκνευρισμό μας, βλέποντας τα πράγματα από τη δική του οπτική και εξωτερικεύοντας τη συγχώρεσή μας, εξισορροπούμε την κατάσταση, αναγνωρίζουμε μια νέα πλευρά του θέματος και καταφέρνουμε να προχωρήσουμε με τη ζωή μας.
- Το έβδομο βήμα αφορά τις κοινωνικές μας σχέσεις και τον βαθμό που είμαστε ενσωματωμένοι σε μια κοινωνία. Μελέτες υποστηρίζουν ότι η χαρά και η ευτυχία μεταδίδονται μεταξύ των ανθρώπων όπως οι ιοί και οι ασθένειες (επίκαιρο). Είναι σημαντικό, επομένως, να διατηρούμε επαφές με άτομα που θεωρούμε ότι είναι καλά για εμάς και μας βγάζουν θετικά συναισθήματα και, γιατί όχι, να κάνουμε νέες γνωριμίες και να επεκτείνουμε το κοινωνικό μας δίκτυο.
- Η τελευταία και ίσως σημαντικότερη αρχή είναι η αξιολόγηση και ο αναστοχασμός. Συνήθως, όταν θέλουμε να βελτιωθούμε, έχουμε πολύ εστιασμένη την προσοχή μας στο ότι “πρέπει να νιώσω καλύτερα” και κυνηγάμε την ιδέα αυτή χωρίς να σκεφτόμαστε τίποτα άλλο. Ανά διαστήματα, όμως, είναι καλό να αποστασιοποιούμαστε από την κατάσταση και να αξιολογούμε τους εαυτούς μας: “ποιες είναι οι αξίες μου;”, “πώς έχουν αλλάξει;”, “τι κάνω;”, “τι λειτουργεί θετικά για εμένα;”, “τι δεν με ωφελεί;”. Πολύ απλά πράγματα που δεν σκεφτόμαστε όσο συχνά θα έπρεπε. Μέσω της αξιολόγησης και του αναστοχασμού, καταφέρνουμε να ανανεώσουμε τον εαυτό μας και να επανεστιάσουμε στους στόχους και τα “θέλω” μας.
Αυτά ήταν, λοιπόν, τα οκτώ βήματα για να βρούμε την ευτυχία μας. Πολύ απλά και κατανοητά, με πληθώρα ερευνών να τα στηρίξουν. Πρέπει να θυμόμαστε όμως ότι στις περισσότερες περιπτώσεις, η αλλαγή δεν είναι ραγδαία. Ένα εσωστρεφές άτομο πολύ σπάνια θα γίνει γρήγορα τρομερά εξωστρεφές και κοινωνικό, όπως και για ένα άτομο με βαριά κατάθλιψη, είναι σπάνιο γεγονός να νιώσει απίστευτα χαρούμενο σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η αλλαγή απαιτεί χρόνο και επανάληψη και είναι σημαντικό να είμαστε ικανοποιημένοι με τα μικρά βήματα και τη σταδιακή αλλαγή. Για New Year’s Resolution, ας θέσουμε στόχο να βρούμε τη δική μας ευτυχία, να ανακαλύψουμε τις δυνάμεις μας και να δούμε τη ζωή με αισιόδοξο μάτι.
Καλή χρονιά!
Πηγές/Περισσότερες πληροφορίες: https://www.coursera.org/learn/positive-psychiatry/lecture/jpyFQ/8-steps-to-happiness
https://www.positiveemotions.gr/
Η τυπική σας 23χρονη -πια-φοιτήτρια στην οποία δόθηκαν τα μέσα να εκφράσει τις ιδέες, τις απόψεις και τους προβληματισμούς της. Γεννημένη στην Ελλάδα από Πολωνή μητέρα και Έλληνα πατέρα, σπουδάζω στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Αγαπώ τα ταξίδια, ενώ δε χάνω ευκαιρία για νέες εμπειρίες και γνωριμίες. Enjoy!
0 Σχόλια