Η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να θεωρείται υποχρέωση όλων μας, η οποία οφείλει να διέπει από την ίδια την πολιτεία μέχρι τον κάθε πολίτη ξεχωριστά. Πόσο μάλλον σήμερα, την περίοδο που η κλιματική αλλαγή δείχνει τα δόντια της όσο ποτέ, όταν όλο και πιο τεταμένα φαινόμενα λαμβάνουν χώρα σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Όπως γράφαμε και… πρόπερσι, χρειάζονται δραστικές αλλαγές και τολμηρά μέτρα προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που εμείς οι ίδιοι έχουμε τροφοδοτήσει με τις ανεξέλεγκτες και ανεύθυνες επιλογές μας όλα αυτά τα χρόνια, ιδιαίτερα από τον 20ο αιώνα και εξής. Από τη μία, είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι αρκετά κράτη του κόσμου και μάλιστα από τα πιο ισχυρά, έχουν στραφεί στην πράσινη ενέργεια, σε αυτή δηλαδή που βασίζεται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε), μακριά φυσικά από εξορύξεις, φυσικά αέρια, τοξικούς ρύπους και τα συναφή. Από την άλλη, έκπληξη και αποτροπιασμό προκαλούν πρακτικές που δυσχεραίνουν έτι περισσότερο την κατάσταση του πλανήτη μας, τη στιγμή μάλιστα που προέρχονται από χώρες (υποτίθεται) συνειδητοποιημένες ως προς το πρόβλημα που έχουν να διαχειριστούν.
Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η δική μας χώρα, η οποία παρά το γεγονός πως έχει βιώσει στο πετσί της τις συνέπειες της κλιματικής καταστροφής, επιμένει να επιδοτεί το ίδιο το πρόβλημα και να λαμβάνει αποφάσεις με αρνητικό αντίκτυπο για το οικοσύστημά της. Από τρυπάνια στο Αιγαίο, fracking που δηλητηριάζει ανεπανόρθωτα το υπέδαφος της Ηπείρου και της Θράκης και τοποθέτηση εν παρατάξει ανεμογεννητριών στα ελληνικά βουνά φτάσαμε στο σημείο να προσυπογράψουμε την παραχώρηση ελληνικού εδάφους σε έναν παγκόσμιο κολοσσό για εξορύξεις χρυσού και μεταλλεύματος. «Καλά, θα βγάλουν χρυσό και παραπονιέστε κιόλας»; Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, ίσως εύλογα. Πέραν όμως των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τις οποίες θα εξετάσουμε στη συνέχεια, η σύμβαση που πέρασε στις 11 του Μάρτη από τη Βουλή για εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές της Χαλκιδικής χαρακτηρίζεται και από πρωτοφανείς αποικιακούς όρους με τους οποίους η εταιρεία θα βγάζει μετάλλευμα εις βάρος του κράτους. Ενδεικτικά, η εν λόγω εταιρεία δε θα λογοδοτεί στο ελληνικό κράτος για τις περιβαλλοντικές συνέπειες που σίγουρα θα προκύψουν (άρθρο 22), θα της επιτρέπεται να βγάλει συνάλλαγμα στο εξωτερικό δίχως να πληρώσει κανένα επιβαρυντικό κόστος στο ελληνικό δημόσιο (άρθρο 19), το οποίο μάλιστα δεσμεύεται να την χρηματοδοτεί (άρθρο 18.3). Ακόμα, όποιες υποσχέσεις έχουν δοθεί για ενισχυμένες θέσεις εργασίας δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένα παρηγορητικό ευχολόγιο (άρθρο 25). Με άλλα λόγια, ο κολοσσός θα κόβει και θα ράβει, την ώρα που η ελληνική πολιτεία δεν θα μπορεί ούτε να εισπράξει αυτά που της αναλογούν ούτε να καταστείλει οποιαδήποτε ενέργεια βλάπτει τη βιωσιμότητα της περιοχής και των κατοίκων της.
Αναφορικά τώρα με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, θα ήταν καλό να συμβουλευτούμε την έρευνα του Συμβουλίου Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το οποίο ξεκαθαρίζει από την αρχή της έκθεσής του ότι η σύμβαση για την εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές α) δε διασφαλίζει τα συμφέροντα του δημοσίου, β) δεν εξασφαλίζει την ύπαρξη ενός μηχανισμού που θα ελέγχει την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και γ) οδηγεί σε δυσανάλογες ως προς το όφελος περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Για αυτές τις τελευταίες, λοιπόν, αν και εντός της έρευνας γίνεται εκτενέστερη και σαφώς λεπτομερέστερη ανάλυση, θα αναφέρουμε τέσσερα ενδεικτικά παραδείγματα, όπως αυτά ενυπάρχουν στην έκθεση:
- Στην παράγραφο 2.5 σημειώνεται πως σε μια περιοχή υψηλής σεισμικότητας η τέλεση ενός τέτοιου έργου «αποτελεί βίαιη επέμβαση στο περιβάλλον, σε μοναδική φυσική περιοχή αρχέγονου δάσους, που θα αλλάξει το τοπίο με τρόπο ουσιαστικά ανεπανόρθωτο […] οι επιπτώσεις στην περιοχή εκτιμώνται ως τοπικά σημαντικές, μόνιμες και μη αναστρέψιμες», ενώ αναφέρεται στην άμεση πίεση που θα δημιουργηθεί σε χλωρίδα και ορνιθοπανίδα.
- Στην παράγραφο 2.6 γίνεται λόγος για την ποιότητα του αντλούμενου νερού, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για το γεγονός ότι «δεν είναι πλήρως εξασφαλισμένη, διότι ενδέχεται να διηθηθούν ρύποι, οφειλόμενοι στη μεταλλευτική δραστηριότητα που θα αναπτυχθεί στην περιοχή».
- Από τις συνέπειες αυτές δε θα μπορούσε να γλιτώσει ούτε και η ποιότητα του αέρα, αφού στην παράγραφο 2.7 επισημαίνεται «οι εκπομπές αυτές (σ.σ. ρύπων) είναι πολύ μεγάλες, συγκρίσιμες σε μέγεθος με τις εκπομπές PM10 από τις οδικές μεταφορές για όλες τις κατηγορίες οχημάτων (ΙΧ, φορτηγά, λεωφορεία, δίκυκλα) στην Θεσσαλονίκη και τις εκπομπές PM10 από την εξόρυξη λιγνίτη στα μεγάλα ορυχεία της ΔΕΗ στην κοιλάδα της Εορδαίας (π.χ. Πεδίο Καρδίας)».
- Ένα ακόμη στοιχείο που δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι και αυτό της βιοσυσσώρευσης (δηλαδή της συσσώρευσης σε έμβιους οργανισμούς) βαρέων μετάλλων, κάτι που αναφέρεται και στην παράγραφο 2.8.4: «Επιτόπια έρευνα στα υδατορρεύματα της περιοχής έδειξε ότι υπάρχει βιοσυσσώρευση βαρέων μετάλλων, και μάλιστα σε εδώδιμο (σ.σ. βρώσιμο) είδος ψαριού».
Κι εδώ εμπίπτει το απολύτως δικαιολογημένο ερώτημα: «Καλά, το Υπουργείο Περιβάλλοντος δεν τα γνωρίζει όλα αυτά»; Ως απάντηση ας σημειωθεί εδώ το εξής: στον προϋπολογισμό του 2021 δεν ενέγραψαν ούτε 1 ευρώ για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, του μεγαλύτερου δηλαδή κινδύνου που αντιμετωπίζει την ώρα τούτη η ανθρωπότητα. Και τώρα ένα άλλο, μέγα ερώτημα για το τέλος, το οποίο κυριολεκτικά τρομάζει: Ποιος άραγε θα γλιτώσει το περιβάλλον από το ίδιο το Υπουργείο Περιβάλλοντος;
Γεννημένος την εικοστή δεύτερη ημέρα του πρώτου Αυγούστου της χιλιετίας μας και μεγαλωμένος στο Γαλάτσι Αττικής, φοιτώ στο τμήμα της Φιλολογίας στην Αθήνα. Λάτρης της λογοτεχνίας, δεινός (;) ταβλαδόρος, φίλος των ταξιδιών και του αθλητισμού, Νταλαρικός και Μαλαμικός και πεπεισμένος ότι δεν γνωρίζω τίποτα γράφω στο t.a.m.book άρθρα γενικής θεματολογίας. Ή αλλιώς, ό,τι μου πει ο Μαντζεβελάκης!
0 Σχόλια