Απόγευμα 26ης Απριλίου 1937. Ο ουρανός πάνω από τη χώρα των Βάσκων σκοτεινιάζει. Πιλότοι της «Luftwaffe», εντεταγμένοι στη ναζιστική οργάνωση «Λεγεώνα Κόνδωρ», σαρώνουν την πόλη της Guernica κατ’ εντολή των φασιστών του Franco. Για πάνω από τρεις ώρες, ο απόκοσμος ήχος των γερμανικών αεροπλάνων μαστιγώνει τη μαρτυρική Guernica, τρομοκρατώντας τις απροστάτευτες ψυχές των κατοίκων της που βλέπουν το βιός τους να καταστρέφεται και τους ανθρώπους τους να χάνονται. Οι ανηλεείς βομβαρδισμοί, οι ασίγαστες εκρήξεις και η βαναυσότητα της επιχείρησης των ναζί αφήνουν το φρικτό στίγμα τους και περίπου 1000 νεκρούς να κείτονται στο έδαφος της ισοπεδωμένης πόλης. Οι φασίστες νικούν, τουλάχιστον έτσι φαίνεται, με τους Ισπανούς δημοκράτες να τρέπονται σε φυγή και να βλέπουν τον όλεθρο να κυριεύει τις ψυχές τους. Πρόκειται για μια από τις πρώτες φρικαλεότητες του φασισμού που έχει απλώσει τα δίχτυα του σε όλην την Ευρώπη, μια σφαγή που τελικά δε θα ξεχαστεί ποτέ.
Κι αυτό, διότι μόλις ο Pablo Picasso ενημερώνεται για την ωμότητα της επιδρομής στη μικρή αυτή ισπανική πόλη, αρπάζει τα πινέλα του και αναλαμβάνει να αποτυπώσει τούτο ακριβώς το φοβερό πρόσωπο του πολέμου σε ένα από τα τελικά πιο αναγνωρίσιμα και δημοφιλή έργα του. Αυτά τα 3.5 επί 7.7 μέτρα του καμβά του πίνακα της «Guernica», καταγράφουν την ανατριχιαστική κραυγή του πόνου, του αίματος, του μόνου στην ουσία αποτελέσματος στο οποίο οδηγεί κάθε θηριωδία, το τραύμα και τον θρήνο. Το έργο του Picasso έχει χαραχθεί στις ψυχές όλων των δημοκρατών απανταχού, όλων των φιλειρηνικών ανθρώπων που απεχθάνονται τον πόλεμο και τη φρικαλεότητα που κουβαλά, γιατί πολύ απλά μιλάει απευθείας στις καρδιές τους. Αυτό το έργο ανήκει σε όλους εμάς, σε όλη την ανθρωπότητα, της οποίας αποτελεί πραγματικό μνημείο ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς. Γιατί η μνήμη είναι το πολυτιμότερο εφόδιό μας, γιατί ο μόνος εχθρός μας είναι το αντίθετό της, η ιστορική λήθη. Στον αγώνα της διατήρησης αυτής της μνήμης η τέχνη παίζει τον καταλυτικότερο ρόλο, συνιστά το «αμυντικό και επιθετικό όπλο ενάντια στον εχθρό», καθώς «δεν είναι καμωμένη να διακοσμεί σπίτια», όπως άλλωστε ο ίδιος ο Picasso είχε υποστηρίξει. Όπως άλλωστε ο ίδιος ο Picasso είχε αποδείξει, με το να δημιουργήσει αυτό το αντιπολεμικό αριστούργημα, το οποίο εμπνέει και θα συνεχίζει να εμπνέει γενιές και γενιές, λειτουργώντας αφυπνιστικά, μια γροθιά απέναντι στον φασισμό και τη βαρβαρότητα.
Θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για το ότι τελικά αυτός ο πίνακας φιλοτεχνήθηκε. Για το ότι στέκεται τώρα επιβλητικά, να μας θυμίζει πόσο σκληρός μπορεί να γίνει ο κόσμος αν δεν τον προσέξουμε, αν αφήσουμε τις ανθρωπιστικές αξίες μας να πάνε χαμένες στα χέρια των εθνικιστών, αυτών που τείνουν το ένα τους χέρι, δήθεν για να μας βοηθήσουν, ενώ με το άλλο σφίγγουν τη θηλιά γύρω από τον ανυποψίαστο λαιμό μας.
Ευτυχώς, τουλάχιστον όσο έχουμε πινέλο και χαρτί, θα βγαίνουμε πάντα νικητές.
Γεννημένος την εικοστή δεύτερη ημέρα του πρώτου Αυγούστου της χιλιετίας μας και μεγαλωμένος στο Γαλάτσι Αττικής, φοιτώ στο τμήμα της Φιλολογίας στην Αθήνα. Λάτρης της λογοτεχνίας, δεινός (;) ταβλαδόρος, φίλος των ταξιδιών και του αθλητισμού, Νταλαρικός και Μαλαμικός και πεπεισμένος ότι δεν γνωρίζω τίποτα γράφω στο t.a.m.book άρθρα γενικής θεματολογίας. Ή αλλιώς, ό,τι μου πει ο Μαντζεβελάκης!
0 Σχόλια