Η Αρτεμίζια Τζεντιλέσκι γεννήθηκε στη Ρώμη στα τέλη του 16ου αιώνα. Τότε, ο Προτεσταντισμός συντάραζε τα θεμέλια της καθολικής εκκλησίας η οποία προσπαθούσε με νύχια και με δόντια να σώσει ότι μπορούσε. Η ζημιά είχε γίνει, ο κόσμος άρχισε να ακούει με σκεπτικισμό τα κηρύγματα της τη στιγμή που η τέχνη της Αναγέννησης έδωσε τη σκυτάλη στο Μπαρόκ. Τα θέματα των έργων τέχνης σκοτείνιασαν καθώς ο σκοταδισμός της εκκλησίας και η Αντιμεταρρύθμιση ωθούσαν τους καλλιτέχνες σε πιο αντισυμβατικές αναπαραστάσεις του Θείου. Άλλωστε ο όρος Μπαρόκ προέρχεται από την πορτογαλική λέξη “barocco” που σημαίνει το ακανόνιστο μαργαριτάρι, το ασυνήθιστο. Στο περιβάλλον αυτό, η Αρτεμίζια ξεκίνησε να ζωγραφίζει στο εργαστήριο του ζωγράφου πατέρα της, Οράτσιο Τζεντιλέσκι. Ο πατέρας της δεν άργησε να αντιληφθεί το ταλέντο της και ανέθεσε στον ανερχόμενο Αγκοστίνο Τάσσι να το καλλιεργήσει.
Το πρώτο της έργο το φιλοτέχνησε στα 16 της χρόνια. Ο πίνακας «Η Σουζάνα και οι Γέροντες» δείχνει την Σουζάνα να κάθεται γυμνή στην πέτρινη στέρνα του σπιτιού της και δύο γέροντες να την κοιτάζουν παρά τη θέληση της κρεμασμένοι από τον φράχτη και να προσπαθούν να την πείσουν να υποταχθεί στις σεξουαλικές ορέξεις τους. Ο πίνακας αποδείχτηκε προφητικός. Ο Τάσσι βίαζε επί χρόνια την Αρτεμίζια μέσα στο εργαστήρι του πατέρα της. Εκείνη αιτήθηκε να τιμωρηθεί κατηγορηματικά ο ένοχος με αποτέλεσμα ο Οράτσιο Τζεντιλέσκι να κινηθεί νομικά εναντίον του Τάσσι. Η Αρτεμίζια βρέθηκε στο εδώλιο να λογοδοτεί σαν να ήταν η ίδια κατηγορούμενη ενώ ξαναβιάστηκε, αυτή τη φορά δημόσια αφού υποβλήθηκε σε γυναικολογική εξέταση μέσα στο δικαστήριο ώστε να αποδείξει τα λεγόμενα της. Η δίκη εξελίχθηκε σε σκάνδαλο με μάρτυρες να υπερτονίζουν το ήθος της Αρτεμίζια σε αντιπαραβολή με τον βίαιο χαρακτήρα του Τάσσι για τον οποίον υπήρχαν υπόνοιες ότι δολοφόνησε την προηγούμενη γυναίκα του.
Η Σουζάνα και οι Γέροντες
Παρά τις καταθέσεις, ο Τάσσι είχε την εύνοια του Πάπα και συνεπώς αθωώθηκε. Η Αρτεμίζια έφυγε από τη Ρώμη, πήγε στη Φλωρεντία αναζητώντας μια καινούργια αρχή. Και την πέτυχε. Παντρεύτηκε και ταχύτατα έγινε μια από τις σπουδαιότερες ζωγράφους της Ευρώπης με τους πίνακες της να τραβούν την προσοχή των Μεδίκων και ακόμα και του Καρόλου Α’ της Αγγλίας. Τα περισσότερα έργα της είναι εμπνευσμένα από τη Βίβλο ή την αρχαία ιστορία και οι πρωταγωνιστές είναι πάντα γυναίκες. Παρουσίαζε γυναίκες να συνωμοτούν με θάρρος και να προσπαθούν να γλυτώσουν από τη φαλλοκρατική κοινωνία που ζουν. Τις έδειχνε όμως ως νικήτριες, όχι ως θύματα. Η ριζοσπαστική Αρτεμίζια κατάφερε να ξεχωρίσει σε αυτόν τον ανδροκρατούμενο ως τότε χώρο της τέχνης και να γίνει η πρώτη γυναίκα μέλος της Accademia delle Arti del Disegno. Μεγάλη επιρροή έλαβε από τον επίσης αντισυμβατικό Μπαρόκ καλλιτέχνη, Καραβάτζιο.
Jael and Sisera
Όπως ο Καραβάτζιο, έτσι και η Αρτεμίζια παρέθεταν στο έργο τα προσωπικά συναισθήματα. Μάλιστα, ο πίνακας της «Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη» αποτελεί μια παραλλαγή του ομώνυμου έργου του Καραβάτζιο. Η Αρτεμίζια φιλοτέχνησε αυτόν τον πίνακα με σκοπό να εκδικηθεί τον βιαστή της καθώς στα μάτια του Ολοφέρνη, είδε τον Τάσσι αλλά και να αναδείξει τη γυναικεία κακοποίηση. Στο έργο, ακόμα και η υπηρέτρια μετατρέπεται σε μια δυνατή γυναίκα που βοηθάει κρατώντας ακίνητο τον Ολοφέρνη τη στιγμή που η Ιουδήθ τον αποκεφαλίζει. Το αίμα ρέει άφθονο από τον λαιμό του Ολοφέρνη και το αποτέλεσμα είναι ένα: θάνατος.
Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη
Η Αρτεμίζια επάξια έχει γίνει σύμβολο του φεμινισμού που έχει ξεφύγει από τις διακηρύξεις και αποδεικνύει ότι οι γυναίκες μπορούν να δημιουργήσουν, μπορούν να διακριθούν και μπορούν να κυβερνήσουν. Χάρη σε εκείνη, ανασύρθηκαν γυναίκες ζωγράφοι από το χρονοντούλαπο που βρίσκονταν κλεισμένες αφού η τέχνη και η δημιουργία ήταν αποκλειστικά ανδρικό προνόμιο. Προέβαλε έναν, ας μου επιτραπεί ο όρος, «πρώτο-φεμινισμό», κάτι που εκείνη την εποχή ήταν αδιανόητο. Όρθωσε το ανάστημα της, μήνυσε τον βιαστή της, πάλεψε για τη ζωή της και διακρίθηκε. Η Αρτεμίζια συμβολίζει την κάθε γυναίκα. Και για αυτό είναι γνωστή με το μικρό της.
Πηγές εικόνων:
Τριτοετής φοιτήτρια ιστορίας, ζω στον δικό μου κόσμο ενοχλώντας τους νεκρούς για να αποσπάσω τα μυστικά τους. Ανυπομονώ να ζήσω τη ζωή μου μέσα σε ένα μουσείο. Χρειάζομαι τη μουσική για να αναπνέω και το χορό για να προχωράω. Διδυμάκι με τα όλα μου, θέλω να είμαι περιτριγυρισμένη από κόσμο συνέχεια, να μοιράζομαι με τον κόσμο τις σκέψεις μου και να ακούω τις δικές του. Α! Φυσικά και θέλω να γυρίσω όλον τον κόσμο με ένα αυτοκίνητο εξερευνώντας κάθε σπιθαμή του. Εδώ θα βρείτε μερικές δικές μου σκέψεις. Ελπίζω να τις απολαύσετε!
0 Σχόλια